«Ο κρατικός μηχανισμός με τον τρόπο που λειτουργεί αποθαρρύνει τους νέους να ασχοληθούν με τη γεωργία».
Χάσμα ανάμεσα στις ανάγκες της και τα κέντρα λήψης αποφάσεων φαίνεται να διαπιστώνει συχνά η νέα γενιά αγροτών, οι οποίοι βρίσκονται ούτως ή αλλιώς σε απόσταση από το κέντρο των Αθηνών, αλλά και των Βρυξελλών όπου πλέον μετατίθενται πολλές από τις πολιτικές επιλογές που επηρεάζουν καταλυτικά την παραγωγή και τη ζωή τους. Απογοήτευση και ματαίωση είναι τα κυρίαρχα συναισθήματα που μεταφέρουν στη Euractiv Ελλάδας καθώς βλέπουν να μην υποστηρίζονται, ούτε καν να αμείβονται επαρκώς οι κόποι τους.
Μιλώντας στο Euractiv ο Ηλίας Μοσχοτός είναι 25 ετών, καλλιεργητής επιτραπέζιων σταφυλιών στο Ελαιοχώρι Καβάλας και κατέχει δίπλωμα φυτικής παραγωγής, με εξειδίκευση στην αμπελουργία. Ως βοηθός γεωπόνου έχει παρακολουθήσει αρκετά σεμινάρια/μαθήματα που χρηματοδοτούνται από το κράτος, όπως το πρόγραμμα «Νέοι αγρότες» και το πρόγραμμα «Κομφούζιο». Όπως επισημαίνει στη Euractiv Ελλάδας «διαφορετικά, δεν μπορείς να κάνεις σωστά τη δουλειά σου ή δεν έχεις πρόσβαση σε διάφορους πόρους (π.χ. φυτοφάρμακα) που είναι απαραίτητοι».
Η δυσλειτουργία του συστήματος πληρωμών
Περιγράφοντας τις σκέψεις του για τον ελληνικό πρωτογενή τομέα, ο Ηλίας δηλώνει «πολύ απογοητευμένος», κυρίως λόγω της δυσλειτουργίας του υπάρχοντος συστήματος πληρωμών, το οποίο δεν υποστηρίζει ουσιαστικά τους νέους αγρότες.
«Ο κρατικός μηχανισμός αναγκάζει τον αγρότη να πληρώνει υποχρεωτικά ασφάλιση της καλλιέργειας στο λεγόμενο ταμείο του ΕΛΓΑ, αλλά δεν σε αποζημιώνει σωστά σε περίπτωση ζημιάς στην καλλιέργεια. Επίσης, καθυστερούν σημαντικά να εκδοθούν τα προγράμματα ενίσχυσης και να οριστικοποιηθούν οι πληρωμές προς τους αγρότες», τονίζει ο 25χρονος καλλιεργητής.
Ένα άλλο αγκάθι του ελληνικού αγροτικού τομέα, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι η μαζική εγκατάλειψη της υπαίθρου και του επαγγέλματος από τους νέους που αποτελεί εκρηκτικό μείγμα σε συνδυασμό με την ήδη υπάρχουσα έλλειψη εργατικού δυναμικού.
«Ο κρατικός μηχανισμός με τον τρόπο που λειτουργεί αποθαρρύνει τους νέους να ασχοληθούν με τη γεωργία», παρατηρεί, βλέποντας πολλούς φίλους του να εγκαταλείπουν την ύπαιθρο για οικονομικούς λόγους.
«Και συχνά αποθαρρύνομαι και εγώ όταν βλέπω ότι δεν υπάρχει ουσιαστική κρατική στήριξη και δεν έχω μέλλον στον αγροτικό τομέα στη χώρα μου», προσθέτει ο Ηλίας.
Τρέχουν να προφτάσουν μόνοι
Οι νέοι ευρωπαϊκοί κανονισμοί και οι εξελίξεις του πρωτογενούς τομέα σε παγκόσμιο επίπεδο φέρνουν τους αγρότες, ειδικά τους νέους, μπροστά σε νέες προκλήσεις αφού για να βρουν αντίκρισμα και να κερδίσουν τα προς το ζειν οφείλουν να προσαρμοστούν, χωρίς ωστόσο υποστήριξη ή συνδρομή από την επίσημη Πολιτεία.
«Οι Έλληνες αγρότες προσπαθούν μόνοι και με όλα τα μέσα να ενημερωθούν για όλες τις εξελίξεις στη Ευρώπη», παρατηρεί ο Ηλίας Μοσχοτός, αλλά προσθέτει ότι «τα σεμινάρια που πραγματοποιούνται και στο βαθμό που γίνονται δεν αρκούν ώστε να συμβαδίζουμε με τις ευρωπαϊκές εξελίξεις και να ενημερωνόμαστε εγκαίρως».
Δεν είναι η πρώτη φορά που κοινωνείται αυτή η ανησυχία στην Euractiv Ελλάδας.
Σε άρθρο μας τον Ιανουάριο, εκπρόσωπος της ΕΘΕΑΣ, Βλάσης Τσιόγκας, εξέφρασε παρόμοια αγωνία αναφερόμενος στον νέο κανονισμό για τα φυτοφάρμακα, για τον οποίο οι αγρότες δεν είχαν λάβει καμία γνώση έως τότε, παρά την ψήφισή του από τον Ευρωκοινοβούλιο: «Δεν πραγματοποιούνται σεμινάρια, ενημερώσεις ή ημερίδες για τους νέους ευρωπαϊκούς κανονισμούς».
Αυτή η έλλειψη κατάρτισης και ενημέρωσης της ελληνικής αγροτικής κοινότητας αποτυπώνεται και στα ευρωπαϊκά ποσοστά, καθώς τοποθετούν τη χώρα μας στις χαμηλότερες θέσεις εκπαίδευσης και κατάρτισης των αγροτών.
Μόνο το 6% των Ελλήνων παραγωγών έχει περάσει κάποιους είδους εκπαίδευση όταν ο μέσος όρος στην ΕΕ είναι 55% και σε κάποιες χώρες, όπως στην πρωτοπόρο στην αγροτική καινοτομία και παραγωγή Ολλανδία, υπερβαίνει ακόμη και το 85%, σύμφωνα με τα στοιχεία 2021 της Eurostat.
«Εκτός τόπου» η ευρωπαϊκή νομοθεσία
Ένα κράμα έλλειψης ενημέρωσης και υψηλών απαιτήσεων της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας δυσχεραίνει το έργο των νέων αγροτών της χώρας, με το χάσμα μεταξύ του ελληνικού αγροτικού κόσμου και τα πολιτικά κέντρα αποφάσεων να μεγαλώνει όλο και περισσότερo.
Κατά πλειοψηφία, οι νέες οδηγίες της ΕΕ «δεν ανταποκρίνονται στην ελληνική πραγματικότητα», παρατηρεί ο Ηλίας Μοσχοτός ορμώμενος από τη δυσκολία εφαρμογής τους στην καθημερινότητα των καλλιεργειών του.
Οι περιορισμοί της ΕΕ σχετικά με τα φυτοφάρμακα και τα πρότυπα εξαγωγής επιτραπέζιων σταφυλιών αποτελούν τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τους Έλληνες παραγωγούς.
Ολοένα και περισσότερες ασθένειες εμφανίζονται κάθε χρόνο στις σοδειές και η διάθεση των κατάλληλων φυτοφαρμάκων και δραστικών ουσιών περιορίζεται διαρκώς με αποτέλεσμα οι καλλιεργητές να αδυνατούν να καταπολεμήσουν τις ασθένειες, η σοδειά τους να καταστρέφεται και άρα να μην μπορούν να εξάγουν τα προϊόντα τους στις απαιτούμενες ποσότητες.
«Η μεγαλύτερη δυσκολία για τους καλλιεργητές είναι οι στόχοι και η νέα νομοθεσία της ΕΕ, διότι έχουν απαγορευτεί δραστικές ουσίες για τα προϊόντα που προορίζονται για τα σούπερμαρκετ και πάρα πολλά φάρμακα, γεγονός που δυσκολεύει την αντιμετώπιση των ασθενειών των φυτών και την αποτελεσματική διαχείριση των επιβλαβών οργανισμών» είχε δηλώσει το Φεβρουάριο στη Euractiv Ελλάδας, ο Ιάσων Πατέρας, εξίσου αμπελουργός και εκπρόσωπος του Αγροτικού Συλλόγου Παγγαίου.
«Υπάρχουν χρόνο με το χρόνο ολοένα και περισσότερες ασθένειες των φυτών και δεν μπορούμε να τις αντιμετωπίσουμε με τα εγκεκριμένα από την ΕΕ φυτοφάρμακα, αφού είτε δεν αρκούν, είτε δεν καλύπτουν όλες τις ασθένειες», αναφέρει επίσης ο Ηλίας Μοσχοτός.
Η αύξηση των ασθενειών, η έλλειψη επαρκών φυτοφαρμάκων για την καταπολέμησή τους, η αύξηση του ενεργειακού κόστους και των τιμών αγοράς αποτέλεσαν ένα εκρηκτικό μείγμα για τις φετινές ελληνικές εξαγωγές επιτραπέζιων σταφυλιών.
Παρατηρήθηκε μάλιστα, μια από τις σημαντικότερες μειώσεις στις ελληνικές εξαγωγές επιτραπέζιων σταφυλιών ύψους 18,7% σε σύγκριση με τα νούμερα της προηγούμενης χρονιάς, ενώ πολλοί παραγωγοί και εκτιμητές έκαναν λόγο για τη «χειρότερη χρονιά της δεκαετίας» στις εξαγωγές του επιτραπέζιου σταφυλιού.
